"Lehen euskera" deritzodana, Mendebal Europan gure arbaso zaharrenek egin zuten hizkuntza da. Onomatopeiazko berbots silaba-bakarra, zeinuz, keinuz, doinueraz eta eskuen mugimendu ugariz lagundua; hitz bakanak izan arren, orduan behar zituzten oinarrizko kontzeptu guztiak adierazteko gai ziren: aditzen bidez (IN, AN, ON), espazio-denborarako UN eta genitibo/zirkunstantzial gisako EN partikula botoretzuaz baliatuz.

Hizkera hark jauzi erabakiorra izan zuen duela 18.000 urte inguru, paleolito aldiko koba atarietako sueteen inguruan: lehen euskeraren erro beraietan oinarrituta, bi silabako hizkera eraiki zuten; hala, hizkuntza garatu hura mundu zabalera hedatu zen, duela 10.000 urteko madaleine-emigrazioarekin.

Nekazaritza sortu zenean, aldiz, euskal talde bakoitza lurralde ezberdinetan egondu zen: batzuak orduko "euskal herrietako" eremu zabalean, eta besteak Levanten eta Hegoaldean. Horrregatik, batetik euskera eta bestetik iberiera bereizten hasi ziren, arestian hizkuntza bera zenetik bi dialekto sortuz. Iberierari dagokionez, duela 2.000 urte desagertu zen, baina ez aztarnarik utzi gabe.

En este pequeño libro, que interpreta la lengua ibérica desde el euskera, me he basado sobre todo en los textos que han ido apareciendo sobre tablillas de plomo y bronce. Y un poco en la toponimia. Pero queda mucho terreno que explorar en la toponimia vasco-ibérica. Además, hay una cantera inmensa a investigar en la lengua hispana misma.

Así pues, lo que presento ahora es un primer paso, una aportación primeriza. Mi intención es promover el estudio de la lengua ibérica. Para ello, me he basado en las matrices que compartieron el euskera y el ibérico durante más de diez mil años.